می‌خواهید در کانادا تحصیل کنید یا دربارۀ تحصیل در این کشور اطلاعاتی به‌دست آورید؟! جای درستی آمدید! این مطلب، راهنمای صفر تا صد تحصیل در کانادا است؛ که در آن از شرایط و مدارک گرفته تا هزینه‌ها و رشته‌ها را بررسی می‌کنیم.

گفتن از مزایای تحصیل در کانادا، تکرار مکررات است! خودتان همه‌چیز را دربارۀ این کشور می‌دانید. فقط یک جمله در وصف این کشور می‌گوییم، و بهتر از این جمله هم پیدانکردیم: «آن‌چه خوبان همه دارند تو یکجا داری!»

آخرین آمار و وضعیت تحصیل در کانادا برای ایرانیان

بر اساس آخرین آمار¹: کانادا در سال 2021، تعداد 450هزار Study Permit (مجوز تحصیل) صادر کرده است که ایران با سهمِ 16900 مجوز تحصیل، رتبۀ چهارم را در اختیار دارد.

نمودار تعداد دانشجویان ایرانی متقاضی اخذ پذیرش تحصیلی کانادا در این چند سال با شیب تندی افزایش پیداکرده است. در همان سال، حدود 20% افزایش درخواست ویزا نسبت به سال 2020 بوده است. اما یک نکتۀ خیلی مهم! به نمودار زیر دقت کنید:

خبر بد این‌که با افزایش درخواست‌های پذیرش تحصیلی، میزانِ ریجکتی ویزاها برای ایرانیان به شکل عجیبی زیاد شده است. به نمودار دقت کنید؛ میزان تایید ویزاها نسبت به کل درخواست‌ها از سال 2018 به یک‌باره افت پیدا کرده و روند ثابتی گرفته است. بیشترین میزان ریجکتی‌ها هم مربوط به پذیرش‌های تحصیلی از کالج‌های کاناداست.

و اما خبر خوب؛ نگران نباشید! با داشتن شرایط مناسب، مشاورۀ دقیق و حرفه‌ای، انتخاب بهترین روش، دانشگاه و رشته، مطابق شرایطان، احتمال ریجکت شدن را کم و شانس اخذ ویزا را برای خودتان بالا می‌برید.

خب، اول از همه، نگاهی به مقاطع تحصیلی مختلف در کانادا و شرایط تحصیل برای هرکدام می‌اندازیم:

آیا در همۀ مقاطع تحصیلی در کانادا می‌توان تحصیل کرد؟

سیستم آموزشی کانادا به 4 دستۀ کلی تقسیم‌بندی می‌شود:

در این سیستم، کالج‌ها و دانشگاه‌ها یعنی تحصیلات آکادمیک لیسانس، فوق‌لیسانس و دکترا هم جزو مقطع Post-secondary حساب می‌شوند.

تحصیل در کانادا در همۀ این مقاطع ممکن است. افراد متقاضی تحصیل در کالج‌ها و دانشگاه‌های کانادا باید ویزای دانشجویی و مجوز تحصیل بگیرید، افراد زیر 18 سال و متقاضی تحصیل در مدارس کانادا هم باید ویزای دانش‌آموزی کانادا (Visa for Minor Students) و مجوز تحصیل بگیرند.

بیشترین متقاضیان گرفتن پذیرش تحصیلی کانادا، برای مقطع ارشد و دکترا به این کشور است. به نمودار زیر دقت کنید:

همان‌طور که می‌بینید؛ تقریباً 58درصد مجوزهای تحصیل در کانادا برای ایرانیان در مقطع ارشد و دکترا صادر شده‌اند. تقریباً 7درصد هم در این سال برای تحصیل در مقطع لیسانس وارد کانادا شده‌اند. تحصیل در کالج‌‎های کانادا، برخلاف آمار کلی همۀ دانشجویان خارجی، خیلی مورد استقبال دانشجویان ایرانی نبوده!

شرایط تحصیل در کانادا چیست؟

در حالت کلی، صحبت‌کردن از شرایط برای ما سخت است و فهمیدنش برای شما! چون علاوه‌بر هزار اما و اگر، معیارهای مختلفی در تعیین آن دخیل هستند. مقطع تحصیلی، رشته، ایالت مدنظر، دانشگاه مدنظر برای ادامۀ تحصیل، همه و همه در تعیین این شرایط دخیل هستند.

اما بعضی شرایط اپلای تحصیلی کانادا، تقریباً برای همه یکسان است؛ که مهم‌ترینِ آن‌ها را در زیر آورده‌ایم:

اکثر دانشگاه‌های کانادا هم موارد زیر را از شما می‌خواهند، اما کم‌وکِیف آن به همان معیارهای مختلف بستگی دارد:

• Cv، کاوِر لِتِر و رزومۀ تحصیلی شما
• توصیه‌نامه از اساتید و تعداد آن
• مدرک زبان و سطح نمره
• نیاز به ارتباط گرفتن با دانشگاه‌های کانادا و اساتید آن‌ها

مثلا ممکن است دانشگاه آلبرتا برای اپلای کردن در یک رشته از شما مدرک آیلتس 7.5 و 2 توصیه‌نامه و رزومۀ قوی بخواهد، اما برای یک رشته و مقطع دیگر شرایط ساده‌تر باشد. تا یادمان نرفته این را هم بگوییم که متقاعدکردن آفیسر برای بازگشت به ایران بعد از تمام‌کردن تحصیل، یکی از شرایط و مراحل مهم است.

به یکی از پرتکرارترین سوال‌های شما رسیدیم: «برای تحصیل در کانادا چقدر پول لازم است؟» در ادامه بررسی می‌کنیم:

هزینه تحصیل در کانادا چقدر است؟

بخشی از سوالات و نگرانی‌های شما برای اپلای تحصیلی کانادا، موضوع هزینه‌هاست. درکتان می‌کنیم. تعیین میزان دقیق هزینه‌های کمی سخت است؛ اما سعی کردیم تا جایی که می‌شود شرایط را برای شما شفاف کنیم.

برای درکِ بهتر، هزینه‌های تحصیل را به سه قسمت تقسیم‌بندی می‌کنیم:

1. هزینۀ ثبت‌نام و شهریۀ دانشگاه‌ مدنظر
2. هزینه‌های تمکن مالی، صدور ویزا و Study Permit
3. هزینۀ زندگی دانشجویی

شهریۀ تحصیل با توجه به مقطع تحصیلی، رشتۀ تحصیلی و دانشگاه مقصد تعیین می‌شود. این شهریه و اپلیکیشن‌فی (Application Fee) را موقع اپلای در وب‌سایت دانشگاه مدنظر پرداخت کنید؛ یا اگر بورسیه دارید، با خود دانشگاه درارتباط باشید تا این مرحله انجام شود.

این موضوع را می‌توانید با استفاده از نامۀ بانک، مدرک حمایت مالی از سوی یک شخص یا سازمان یا نامۀ بورسیۀ تحصیلی ثابت کنید. می‌پرسید چقدر؟ در زیر آورده‌ایم:

* البته برای تحصیل در ایالت کِبک، مبلغ تمکن مالی برای شما متفاوت است.

هزینۀ‌های زندگی دانشجویی هم موضوعی است که باید پیه آن را به تن خود بمالید! ایالت و شهر مقصد و سبک زندگی شما در تعیین میزان دقیق این هزینه‌ها دخیل هستند. یادتان نرود که با گرفتن بورسیۀ تحصیلی و اسکالرشیپ یا با کارکردن حین تحصیل، می‌توانید بارِ سنگینِ هزینه‌ها را برای خودتان سبک‌تر کنید.

نگران نباشید! همین‌جا رهایتان نمی‌کنیم. هزینه‌های تمکن مالی، گرفتن ویزا و مجوز تحصیل و شهریه‌ها را به‌شکل دقیق‌تر و کامل‌تر در مطلب هزینه تحصیل در کانادا برایتان توضیح داده‌ایم.

احتمالاً الان در ذهنتان دارید به راه‌های کاهش هزینه‌های تحصیل فکر می‌کنید، نه؟ تا سفرۀ هزینه‌ها باز است، بورسیه تحصیلی و شرایط کار حین تحصیل را هم در ادامه بررسی می‌کنیم تا خیالتان راحت شود.

شرایط گرفتن بورسیه تحصیلی کانادا چیست؟

گرفتن بورسیۀ تحصیلی، یکی از بهترین راه‌ها برای کم‌کردن مخارج ادامه‌تحصیل در کاناداست. با بالارفتن مقطع تحصیلی، شانس گرفتن بورسیه و کمک‌هزینۀ تحصیلی هم بالا می‌رود. گرفتن بورسیه در کانادا در:

• مقاطع پایین و کالج‌ها: تقریباً غیرممکن
• در مقطع کارشناسی: بسیار سخت و نامحتمل
• در مقطع ارشد: ممکن ولی سخت
• و در مقطع دکترا: راحت است.

دانشگاه‌های کانادا، در مقاطع ارشد و دکترا، بورسیه و کمک‌هزینه‌های تحصیلیِ خوبی می‌دهند، اما قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای آن دارند. داشتن یک رزومۀ تحصیلی قوی، قدم اول برای گرفتن بورسیه است.

برای گرفتن بورسیه پیشنهاد می‌کنیم همۀ دانشگاه‌ها را بررسی کنید. ممکن است یک دانشگاه بورسیه‌های زیادی داشته باشد اما گرفتن آن‌ها سخت باشد. از آن‌طرف یک دانشگاه فقط یک یا چند بورسیه بدهد اما بتوانید به‌راحتی برای آن‌ها اقدام کنید. وب‌سایت دانشگاه مدنظرات در این زمینه راهنماییتان می‌کند.

آیا حین تحصیل می‌توانم در کانادا کار کنم؟

یکی دیگر از راه‌های کاهش هزینه‌های درس خواندن در کانادا، کار کردن حین تحصیل است. می‌توانید در روزهای عادی به‌شکل پاره‌وقت (20 ساعت در هفته) و در روزهای تعطیل به‌شکل تمام وقت، در داخل دانشگاه (On-campus) یا بیرون از دانشگاه (Off-campus) کار کنید. دستمزد ساعتی هم با توجه به نوع کار و استان محل اقامت، از 12 تا 30 دلار کانادا متفاوت است.

آیا در هر دانشگاه و موسسه‌ای می‌توانم تحصیل کنم؟

خیر. دانشگاه‌ها، کالج‌ها و موسساتی که می‌توانند دانشجویان خارجی پذیرش کنند، به اصطلاح به‌عنوان DLI (Designated Learning Institution) شناخته می‌شوند. دانشگاهی که می‌‌خواهید در آن تحصیل کنید، باید عضو لیست DLI باشد و شمارۀ عضویت آن را در هنگام درخواست ویزا ثبت کنید.

کانادا حدودا 220 دانشگاه و کالج دولتی و خصوصی دارد؛ که حدود 10 دانشگاه در این کشور جزو بهترین دانشگاه‌های دنیا هستند. وجود این دانشگاه‌های معتبر و کیفیت بالای آموزش، باعث شده‌اند کشور کانادا برای تحصیل یک مقصد فوق‌العاده باشد. شش دانشگاه برتر کانادا را در زیر می‌بینید:

برای تحصیل در کانادا باید در آزمون ورودی شرکت کنم؟

نه همۀ رشته‌ها. اگر در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی می‌خواهید ادامه‌تحصیل دهید، احتمالاً باید در آزمون MCAT شرکت کنید.

به غیر از این موارد، معمولاً شرکت در آزمون ورودی، جزو شرایط تحصیل در کانادا نیست.

مدرک زبان مورد نیاز برای تحصیل در کانادا چیست؟

یکی از اصلی‌ترین شرایط تحصیل در کانادا، داشتن مدرک زبان است. یا انگلیسی یا فرانسوی. زبان فرانسوی بیشتر برای تحصیل در ایالت کِبِک به‌درد شما می‌خورد. با مدرک‌های زیر می‌توانید در کانادا تحصیل کنید:

دقت کنید که ما حداقل نمره را معرفی کردیم. نمرۀ لازم خود را با توجه به مقطع تحصیلی، رشته‌تان و دانشگاه مدنظر بررسی کنید. بعضی دانشگاه‌ها هم مدرک دولینگو را قبول می‌کنند. برای بررسی مدارک موردتایید هم باید وب‌سایت دانشگاه مدنظرتان را چک کنید. اطلاعات جامع‌تر را در مطلب مدرک زبان برای تحصیل در کانادا توضیح داده‌ایم.

مراحل اقدام برای ادامه‌تحصیل در کانادا چیست؟

• مرحلۀ 1: شرایطتان را بررسی کنید و رشته، مقطع و دانشگاه مدنظر را آگاهانه و با مشورت انتخاب کنید
• مرحلۀ 2: جمع‌آوری مدارک، پرداخت هزینه‌ها و اپلای
• مرحلۀ 3: جمع‌آوری مدارک و درخواست ویزا و استادی پرمیت
• مرحلۀ 4: دریافت ویزا و سفر به کانادا
• مرحلۀ 5: گرفتن استادی پرمیت و شروع تحصیل

بعد از تحصیل می‌توانم در کانادا بمانم و کار کنم؟

بعد از اتمام درس‌خواندن در کانادا، شش ماه یا 180 روز وقت دارید که برای ویزای کار پس از تحصیل (Post Graduation Work Permit) یا به‌اختصار PGWP درخواست دهید. این ویزا به چه دردی می‌خورد؟ با این ویزا می‌توانید در کانادا بمانید، به‌دنبال کار بگردید، کار کنید و با آن سابقه‌کاری که به‌دست آوردید، برای گرفتن اقامت دائم اقدام کنید.

این ویزا معمولاً به‌مدت طول دورۀ تحصیل شما و نهایتا تا 3 سال صادر می‌شود. مثلاً اگر 1 سال در کانادا تحصیل کردید، یک ویزای PGWP یک‌ساله برای شما صادر می‌شود. موارد زیر را ببینید:

• تحصیل زیر 8 ماه: ویزای PGWP به شما تعلق نمی‌گیرد
• تحصیل از 8 ماه تا 2 سال: PGWP به‌اندازه طول دورۀ تحصیلی می‌گیرید
• تحصیل بالای 2 سال: PGWP سه‌ساله می‌گیرید
• تحصیل در بیش از یک دورۀ تحصیلی: PGWP به‌اندازۀ جمعِ طول دوره‌های تحصیلی روی‌هم می‌گیرید

راه‌های اقدام برای گرفتن اقامت کانادا با استفاده از این سابقه‌کار و سابقه‌کاری که از کار دانشجویی دارید، متفاوت است. به جدول زیر دقت کنید:

اگر بخواهیم خلاصه بگوییم؛ نگران نباشید! با داشتن یک مدرک تحصیلی معتبر از یک دانشگاه کانادایی، سابقه‌کار مفید و مهارت و تخصص، ماندن در کانادا و گرفتن اقامت، ساده است! اگر به‌دنبال اطلاعات تخصصی‌تر و کامل‌تر در این زمینه هستید.